Na jaren van discussie over risico’s en regels is het moment van uitvoering aangebroken. Met de nieuwe Apply AI Strategy wil de Europese Commissie kunstmatige intelligentie niet langer alleen reguleren, maar vooral gebruiken, in de praktijk, in de economie, en in het publieke domein. Het doel: AI-toepassingen versnellen in strategische sectoren en tegelijk Europa minder afhankelijk maken van Amerikaanse en Chinese technologie.
In de vorige delen bespraken we de regels (deel 1: AI Act), de infrastructuur (deel 2: de rekenkracht erachter) en het toezicht (deel 3: het nieuwe AI Office). Dat betekent concreet dat Europa nu weet wat mag, waar het kan draaien en wie er oplet. In dit vierde deel gaat het om de volgende stap: uitvoering. Met de nieuwe Apply AI Strategy wil de EU dat kunstmatige intelligentie niet alleen verantwoord, maar ook zichtbaar wordt, in fabrieken, ziekenhuizen en overheidsdiensten.
De kern van de nieuwe strategie is actie. Waar de AI Act bedrijven vertelde wat er niet mag, vertelt Apply AI vooral wat er wel kan. De Commissie trekt één miljard euro uit, afkomstig uit Horizon Europe en Digital Europe, om concrete AI-projecten op te starten. Daarbij gaat het om toepassingen die direct zichtbaar zijn: zelflerende productieprocessen in de industrie, AI-ondersteunde screening in de gezondheidszorg, slimme netwerken voor energie en mobiliteit, en geautomatiseerde risicobeoordelingen in defensie en landbouw.
De Europese ambitie is duidelijk: AI moet niet alleen ontwikkeld, maar ook benut worden. Dat vraagt om meer dan alleen subsidies. Apply AI richt zich op testfaciliteiten, standaardisering en samenwerking tussen publieke instellingen en bedrijven. Brussel wil een ‘AI first’-mentaliteit stimuleren bij sectoren die tot nu toe aarzelden. In plaats van pilots in de marge moet AI onderdeel worden van het industriële fundament van Europa.
Apply AI is meer dan een innovatieprogramma. Door eigen toepassingen, datasets en infrastructuren te ontwikkelen, wil Europa controle houden over zijn technologische toekomst. Minder afhankelijk van buitenlandse Big Tech, meer gericht op Europese waarden en standaarden. Dat idee wordt versterkt door parallelle initiatieven, zoals het nieuwe Cloud Sovereignty Framework van 180 miljoen euro, waarmee de Commissie voor het eerst concreet vastlegt wat ‘digitale soevereiniteit’ in de praktijk betekent.
Europa heeft zich jarenlang gepresenteerd als de ethische regelgever van de digitale wereld. Maar beleid zonder toepassing is weinig waard. Met Apply AI verschuift de aandacht van principe naar praktijk. De Commissie wil dat de eerste projecten al in 2026 draaien, gefinancierd via Horizon Europe en Digital Europe, met cofinanciering vanuit lidstaten en private partners.
Voor Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen biedt Apply AI directe kansen. De EU zoekt partners voor sectorgerichte AI-toepassingen: in zorg, energie, transport en agri-food. De komende maanden verschijnen de eerste calls for proposals. Wie nu meedenkt, kan invloed hebben op de standaarden en systemen die de komende jaren bepalend worden. Dan is het belangrijk dat je boodschap voor de EU duidelijk is, en op de juiste plek terechtkomt.
Wil je weten wat Apply AI concreet betekent voor jouw organisatie of hoe je kunt meedoen aan de Europese projecten? Neem contact op met roel@castro.brussels.